We willen allemaal wel iets aan ons eigen gedrag veranderen: minder snoepen, gezonder eten, minder drinken, meer bewegen. Miljoenen mensen volgen diëten, gaan fanatiek sporten of doen mee aan Dry January. Het patroon is vaak hetzelfde: aanvankelijk is er succes, maar na een tijdje zijn we weer terug bij af. Het jojo-effect. Waarom lukt het nou zo zelden om blijvende verandering te realiseren? In dit boek laat ik je zien hoe je dat wél voor elkaar krijgt, en dat is heel anders dan je zou denken.
Of het nu eten, drinken of bewegen is, het is allemaal gewoontegedrag. Gewoontes maken ons leven een stuk eenvoudiger, omdat ze honderden dagelijkse keuzes overbodig maken. Gewoontes gaan automatisch, moeiteloos, gedachteloos en zijn ongevoelig voor verstoringen. Dat is prettig als het gunstige gewoontes zijn, maar hinderlijk bij ongunstige gewoontes, want je neemt je voor om maar een paar chips te eten en even later is toch de zak leeg. We hebben allemaal geleerd dat er maar één manier is om gedragspatronen te doorbreken, de Drastische Ommezwaai. Op een dag moet alles anders. Dat is heel zwaar, maar dat gaan we volhouden met wilskracht. Uit onderzoek blijkt wat we zelf ook vaak ervaren hebben. Die drastische ommezwaai werkt niet. Diëten zijn op de lange termijn spectaculair onsuccesvol. Op Dry January volgt vaak een vertrouwd natte februari. Onze gewoontes lijken sterker dan wijzelf.
We zijn geneigd dit falen aan onszelf toe te schrijven: we hebben niet genoeg wilskracht. Maar uit psychologisch onderzoek blijkt iets heel anders. Wilskracht is simpelweg het verkeerde instrument om herhaalde gedragspatronen – gewoontes – te veranderen. De drastische ommezwaai op wilskracht is een wijdverbreid misverstand, een mythe.
Uit de gedragspsychologie weten we dat gewoonteverandering heel anders gaat: geleidelijk, gewoonte voor gewoonte en in een proces van continue verbetering. Het begint al met de doelen die je stelt. Veel mensen kiezen getalsdoelen en prestatiedoelen: ik wil 10 kilometer rennen, of 10 kilo afvallen, of nul glazen alcohol drinken. Wat veel beter werkt zijn leerdoelen en gedragsdoelen, bijvoorbeeld: ik wil leren om niet meer te snoepen tussen de maaltijden. Of: ik wil leren om lekker hard te lopen zonder pijn of hijgen. Stel daarbij steeds haalbare tussendoelen, maak het niet te moeilijk, bouw het rustig op en leer van tegenslagen om je veranderplan te verbeteren. Bij gewoonteverandering is het ook belangrijk dat je, in plaats van ‘dat zou ik moeten doen’, alleen nieuw gedrag kiest dat je echt graag wil. Kies bijvoorbeeld niet zomaar een sport waarbij je veel calorieën verbrandt, maar kies een vorm van bewegen die helemaal bij jou past, zodat je het ook leuk vindt, want alleen wat je leuk vindt ga je volhouden.
In dit optimistische boek laat ik aan de hand van praktische tips en veel voorbeelden -ook van mezelf!- zien hoe je je eigen gedrag duurzaam kan veranderen. Het is minder moeilijk dan je denkt.
Over Daan Remarque
Daan Remarque is gedragspsycholoog, communicatiestrateeg, echtgenoot, vader en fietser. Hij werkt al meer dan 30 jaar als communicatie- en gedragsstrateeg bij gerenommeerde onderzoeks- en communicatiebureaus. De laatste jaren houdt hij zich vooral bezig met gedragsverandering in opdracht van bedrijven en de overheid. Hij is de auteur van Het jojo-effect.
